Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης

Με αφορμή την σημερινή παγκόσμια ημέρα υπέρτασης, ας σταθούμε λίγο σε αυτό το μείζον , το πιο συχνό χρόνιο νόσημα με πολλαπλές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής αλλά και στην ίδια την επιβίωση του ατόμου. Στις μέρες μας υπολογίζεται ότι 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) παγκοσμίως, ενώ έχει προσβάλλει περισσότερους από 3 στους 10 Έλληνες. Στο 95% των περιπτώσεων δεν ανευρίσκεται κάποιο ειδικό αίτιο, οπότε λέγεται ιδιοπαθής υπέρταση (γενετικοί παράγοντες, σκλήρυνση των αρτηριών λόγω ηλικίας), ενώ σε ένα 5% (το οποίο πάντα θα πρέπει να διερευνάται ειδικά σε νέους ανθρώπους), υπάρχει κάποιο αίτιο (π.χ στένωση νεφρικών αρτηριών, όγκος επινεφριδίων), η άρση του οποίου μπορεί να ρυθμίσει οριστικά την πίεση. Άλλοι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη αλλά και την δυσκολότερη αντιμετώπιση της αυξημένης αρτηριακής πίεσης είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της νόσου είναι ότι είναι ‘ύπουλη’ , δηλαδή εξελίσσεται χωρίς να δίνει συμπτώματα, ή όταν αυτά εμφανιστούν είναι μη ειδικά (πονοκέφαλος, ζάλη, διαταραχές όρασης, εμβοές ώτων, θωρακική δυσφορία). Μία χρόνια αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στα όργανα-στόχους, όπως στην καρδιά (πάχυνση μυοκαρδίου), στους νεφρούς (πρωτεινουρία) και στους οφθαλμούς (υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια). Επιπλέον, η ΑΥ αποτελεί έναν από τους μείζονες παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα μυοκαρδίου ή για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Γίνεται επομένως αντιληπτή η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και της σωστής αντιμετώπισης της νόσου. Η εκστρατεία  του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης 2022 φέρει το μήνυμα : ΄’Measure Your Blood Pressure Accurately, Control It, Live Longer’, δηλαδή ‘ Μέτρησε την αρτηριακή σου πίεση με ακρίβεια, Ελεγξέ την, Ζήσε περισσότερο’. Αρχικά, είναι απαραίτητη η τακτική μέτρηση της ΑΠ στο σπίτι και η καταγραφή της. Η σωστή μέτρηση γίνεται σε καθιστή ή ημικλινή θέση, με το πιεσόμετρο στο ύψος της καρδιάς- λαμβάνονται 3 μετρήσεις με διαφορά ενός λεπτού και τελικά κρατάμε το μέσο όρο των δύο τελευταίων μετρήσεων. Σε περίπτωση που καταγραφούν πιέσεις πάνω από 135/85 mmHg ή εμφανιστούν ‘ανεξήγητα’ συμπτώματα, επιβάλλεται η επίσκεψη στο γιατρό. Αυτός θα θέσει τη διάγνωση αλλά και τη βαρύτητά της και θα δώσει κατάλληλες οδηγίες. Σε πρώτη φάση συστήνονται αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως περιορισμός στη πρόσληψη άλατος, τακτική άσκηση, περιορισμός αλκοόλ και διακοπή καπνίσματος. Συνήθως όμως απαιτείται και η έναρξη αντιυπερτασικής αγωγής, με πολλά φάρμακα στην ιατρική φαρέτρα. Πιο συχνά η έναρξη γίνεται με δύο ουσίες μαζί σε ένα χάπι, στις οποίες αργότερα μπορεί να προστεθεί και τρίτη και τέταρτη αν χρειαστεί. Ο γιατρός θα συνυπολογίσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και το λοιπό ιατρικό ιστορικό του ασθενή ώστε να καταλήξει στον κατάλληλο συνδυασμό. Τέλος, πρέπει να τονιστεί η σημασία της συμμόρφωσης με την αγωγή, της τήρησης των οδηγιών διατροφής και τρόπου ζωής ταυτόχρονα με την αγωγή και η τακτική μέτρηση της ΑΠ. Μία αρχική ρύθμιση της ΑΠ με συγκεκριμένα φάρμακα δεν εξασφαλίζει ότι δε θα χρειαστεί στο μέλλον τροποποίηση της αγωγής. Επομένως, η τακτική επικοινωνία και η στενή συνεργασία γιατρού – ασθενή, όπως και η συμμόρφωση με τις οδηγίες, βρίσκονται στον πυρήνα της σωστής αντιμετώπισης της ΑΥ και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.