Στηθάγχη: Πότε να ανησυχήσω?
Στηθάγχη είναι ένα κλινικό φάσμα θωρακικών ενοχλημάτων που προκαλείται από ελαττωμένη αιματική ροή προς την καρδιά (ισχαιμία μυοκαρδίου).
ΑΙΤΙΑ
Στις περισσότερες περιπτώσεις προκαλείται λόγω αθηρωμάτωσης των στεφανιαίων αρτηριών, με αποτέλεσμα την στένωση αυτών των αγγείων και την ανεπαρκή αιμάτωση των μυοκαρδιακών κυττάρων. Σε σπάνιες περιπτώσεις προκαλείται από σπασμό των στεφανιαίων αγγείων (κάπνισμα, κοκαΐνη) ή από εξωτερική πίεση των αγγείων αυτών σε περιπτώσεις συγγενούς ανώμαλης έκφυσης και πορείας τους.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Κάπνισμα
- Δυσλιπιδαιμία
- Αρτηριακή υπέρταση
- Θετικό οικογενειακό ιστορικό για στεφανιαία νόσο (συγγενείς α΄ βαθμού)
Εκτός από αυτούς τους κλασσικούς παράγοντες κινδύνου, επιβαρυντικά λειτουργούν η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΠΟΝΟΥ
Η στηθάγχη τυπικά εμφανίζεται ως αίσθημα βάρους, ‘πλάκωμα’, συσφιγκτικός πόνος διάχυτος στο στήθος, συνήθως κεντρικά. Μπορεί να αντανακλάται στο πηγούνι, στη ράχη ή και στο αριστερό χέρι, με μορφή πόνου ή μουδιάσματος. Μπορεί να συνοδεύεται από δύσπνοια, εφίδρωση, ναυτία και τάση προς έμετο. Συνήθως εμφανίζεται κατά την κόπωση, το stress, την έκθεση στο ψύχος, μετά από μεγάλα και βαριά γεύματα. Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι 5-15 λεπτά και συχνά υφίενται κατά την ανάπαυση ή την υπογλώσσια λήψη νιτρογλυκερίνης.
Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει άτυπη συμπτωματολογία (πόνος στο στομάχι, πόνος μόνο στις περιοχές αντανάκλασης και όχι στο στήθος) ή και καθόλου (πχ διαβητικοί)
ΤΥΠΟΙ
- Σταθερή στηθάγχη –> εμφανίζεται μόνο στην κόπωση και υφίεται με την ανάπαυση (ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο)
- Ασταθής στηθάγχη:
- Πρωτοεμφανιζόμενη στηθάγχη, ακόμα και στην κόπωση
- Στηθάγχη στην ηρεμία
- Επιδεινούμενη στηθάγχη (ως προς ένταση, διάρκεια και συχνότητα)
Είναι χειρότερη μορφή στηθάγχης και αντιμετωπίζεται ως οξύ στεφανιαίο επεισόδιο
ΠΟΤΕ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ
Με λίγα λόγια, αν αισθανθώ πόνο με τους παραπάνω τυπικούς χαρακτήρες, ειδικά αν το αισθάνομαι πρώτη φορά και στην ηρεμία, πρέπει να αναζητήσω επειγόντως ιατρική βοήθεια. Η υποψία αυξάνεται περισσότερο αν συνυπάρχουν και αρκετοί από τους παράγοντες κινδύνου που αναφέραμε και αν ο πόνος διαρκεί πάνω από 20-30 λεπτά. Σε αυτήν την περίπτωση πάω απευθείας στο νοσοκομείο, καθώς υπάρχει σημαντική πιθανότητα η στηθάγχη να είναι αποτέλεσμα πλήρους ή σχεδόν πλήρους απόφραξης στεφανιαίου αγγείου (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου), μίας κατάστασης δηλαδή απειλητικής για τη ζωή που απαιτεί επείγουσα επεμβατική αντιμετώπιση. Στις άλλες περιπτώσεις επισκέπτομαι τον καρδιολόγο, ο οποίος και με τη βοήθεια διαγνωστικών εξετάσεων θα με καθοδηγήσει κατάλληλα.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Σε πολλές περιπτώσεις ύποπτων στηθαγχικών ενοχλημάτων η τελική διαγνωστική εξέταση στην οποία οδηγούνται οι ασθενείς είναι η στεφανιογραφία, η οποία ‘σκιαγραφεί’ τα στεφανιαία αγγεία και αναδεικνύει αθηρωματικές πλάκες και τυχόν στενώσεις. Όταν επομένως καθοριστεί ότι η στηθάγχη είναι αποτέλεσμα στεφανιαίας νόσου, οι ασθενείς πρέπει σίγουρα να λάβουν κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, τόσο για βελτίωση της πρόγνωσης και αποφυγή υποτροπών όσο και για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (αντιστηθαγχικά φάρμακα). Από εκεί και πέρα , οι θεράποντες καρδιολόγοι θα αποφασίσουν αν έχει ένδειξη, εκτός από την αγωγή, και η πραγματοποίηση κάποιας επέμβασης στα στεφανιαία αγγεία (stent ή bypass).
Ακρογωνιαίος λίθος βέβαια στην αντιμετώπιση είναι η ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου (διακοπή καπνίσματος, ρύθμιση του ΣΔ, της χοληστερίνης, της αρτηριακής πίεσης, των καρδιακών παλμών, απώλεια βάρους και άσκηση). Φυσικά, η υιοθέτηση αυτού του υγιεινού τρόπου ζωής από νωρίς μπορεί να προλάβει την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου.
Γιατί, όπως ειπε και ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής:
